Özel eğitim, özel ve üstün yeteneklilerinin eğitimi, Türk Eğitim Tarihi, Türk Eğitim Sistemine dair yapılan çalışma ve üretilen yazınlarda Türkiye’de 1900-1950 arası dönem zeka, yetenek, kabiliyet testleri ile bunlara dair tarama ve tanılama faaliyetlerine dair yeterince değinilmediği görülmektedir. Bazı akademik çalışmalarda kronolojik sıralamada bu dönem adeta fetret devri gibi tanımlanmamış, açıklanmamış, aydınlatılmamış bir ara dönem gibi durmaktadır. Çalışmamızda bu dönemi aydınlatacak verilerin önemli ve çarpıcı detaylarından bir kısmına yer verdik.
Zaman durağan bir kavram değil… Su gibi akıp gidiyor. Zaman zaman akıntının hızına kapılıp gidiyorsunuz, zaman zaman aheste aheste dakikaların içinde salınıp tadını çıkartıyorsunuz. Zaman zaman da anaforlar, girdaplar sizi bilinmeyen saniyelerin içinde döndürüp duruyor… Zaman zaman istediğiniz, zaman zaman istemediğiniz, bazı anlar farkına vardığınız, bazen de hiç ummadığınız bir yolculukta akıp gidiyorsunuz. Gel zaman, git zaman bu yolculuğun içinde siz de yola çıktığınız günkü gibi kalmıyorsunuz… Biteceğini hiç düşünmediğiniz bu yolculuk; kimi için bir limanda, kimi için bir çiftçinin tarlasında, kimi için ucu görünmeyen okyanuslarda, güneşin cazibesine kapılanlar için de gökyüzünde son buluyor.
Enderun Mektebi’nin 1901 de rika hattıyla hazırlanarak Hazine-i Hümayun Kethudalığı tarafından mühürlenen talimatı mektebin işleyişine dair önemli detaylar içermektedir. Otuzsekiz sayfadan oluşan talimatın ilk yirmiki sayfalık kısmı günümüz eğitim mevzuatındaki yönetmeliklerin şekil özelliklerine büyük benzerlik göstermektedir. Diğer onaltı sayfalık kısmı ise personelin özlük haklarına dair hukuki düzenlemelerden oluşmaktadır. Çalışmamızda ellibeş maddelik kısmından oluşan, mektebin işleyişine dair bölümler ile mektebin müfredat programlarının bulunduğu bölümler konu edilmiştir